هنرسوزن‌دوزی در دستان بانوی هنرمند کاشانی
تاریخ انتشار: ۲ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۱۶۴۸۹۱
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، صبح یکی از روزهای سرد زمستان، گوشی‌ام به صدا درآمد، شماره‌اش ناشناس بود، گوشی را که برداشتم صدای گرم و مهربان خانمی توجهم را جلب کرد، خودش را هنرمند هنر سوزن‌دوزی معرفی کرد و شمارش کارهایش از عدد انگشتان دستم بالا زد، باهم قرار گذاشتیم و رفتم آموزشگاهش تا مصاحبه کنم.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
از پله‌های زیرزمین یک ساختمان پایین رفتم تا به آموزشگاه برسم، دور تا دورش پر بود از تابلوهای سوزن‌دوزی، گلدوزی و مرواریددوزی، یک میز مربعی با چند صندلی هم گوشه آموزشگاه بود، برای هنرجوها، ناهید معقولی مرا دعوت کرده بود به آموزشگاهش و پس از استقبال گرمش، باهم به گفت‌وگو نشستیم.
او که متولد ۱۳۴۰ در کاشان است تا سال ۱۳۵۹ مشغول رشته روانشناسی دانشگاه تهران بوده ولی با برخورد به انقلاب فرهنگی به کاشان برمی‌گردد و به یادگیری هنر مشغول می‌شود، به دلیل کار همسرش به اصفهان می‌آید و پس از آشنایی با فنی‌وحرفه‌ای یکی از مربیان آنجا می‌شود، سال ۸۵ که فنی‌حرفه‌ای تعدیل نیرو می‌شود، آموزشگاه خودش را می‌زند و هنرجو می‌پرورد.
سال ۸۹ مربی نمونه کشوری آموزش فنی و حرفه‌ای و سال ۹۲ مربی نمونه کشوری می‌شود و سال ۹۳ نشان ملی و یونسکو را کسب می‌کند، در زمینه کارآفرینی، کارآفرین برتر شده و در پانزدهمین کنگره بانوان قرآن‌پژوه از او تجلیل شده است، ریاست دپارتمان صنایع‌دستی دانشگاه فرهنگ و هنر، تدریس به‌عنوان مربی نمونه کشوری در دانشگاه تربیت مربی کرج و ثبت بیش از ۳۰۰ هنرجو در سامانه ثبت اشتغال کشوری از دیگر فعالیت‌های این بانوی هنرمند است.
متن زیر گفت‌وگو با ناهید معقولی، هنرمند سوزن‌دوزی است:
فارس: چه شد که سوزن‌دوزی را به عنوان یک هنر انتخاب کردید؟
معقولی: مادربزرگم خانم سیده‌ای در کاشان بود و روفرشی‌های ضخیمی را می‌دوخت، انگشت‌دانه و سوزنی که در دستش بود باعث می‌شد، آن زمان که شش‌ساله بودم دلم بخواهد همان کاری که او می‌کند را انجام دهم، عاشق دیدن رنگ‌ها و گل‌های گلدوزی شده بودم، وقتی می‌دیدم روی لباس‌ها گلدوزی می‌کند به‌حکم مداد رنگی به آن‌ها می‌نگریستم، چون صنف طایفه مادری‌ام رنگرزی بود، ذاتاً در ذهنم خلاقیت رنگی موج می‌زد.
گاهی کنار دست مادربزرگ، نخ‌ها را با سوزن، توی پارچه فرومی‌بردم و از آن زمان دوست داشتم جا پای مادربزرگ بگذارم، من هم چیزهایی خلق کنم که بتوانم جایی بیاویزم و دیگران تحسینم کنند، همه هدفم این بود که در این کار شکوفا شوم و مادر و پدرم راضی باشند.
هنر را از گلدوزی شروع کردم، زیرا مادرم به این هنر علاقه داشت و می‌گفت دختر اول باید گلدوزی و خیاطی یاد بگیرد، البته با خیاطی میانه خوبی نداشتم، گلدوزی را ابتدا با چرخ و سپس با دست شروع کردم، به چرخ نگاه غریبانه‌ای داشتم و بیشتر تکیه‌ام به کار با دست بود و چون به گفته خانواده، هنرم خوب بود، کمکم دخترهای فامیل، هم‌کلاسی‌ها و همسایه‌ها آمدند و به آن‌ها آموزش دادم و سرم شلوغ شد و جریان هنرآموزی من رشد کرد.
*هنری به قدمت ۲ هزار و ۵۰۰ سال
فارس: از سوزن‌دوزی بیشتر برایمان بگویید که چه هنری است و به چه کاری سوزن‌دوزی می‌گویند؟
معقولی: سوزن‌دوزی کردن یعنی فردی روی پارچه، تار و پودها را می‌کشد و آن‌ها را ژوردوزی و شبکهدوزی می‌کند، قدیمی‌ها می‌گفتند چیزی را که با سوزن روی پارچه بدوزی، می‌شود سوزن‌دوزی و تزیینات روی پارچه را می‌گفتند رودوزی، وقتی فردی رودوزی می‌کند، یعنی روی پارچه گلدوزی، تکه‌دوزی، مراوریددوزی، چهل‌تکه دوزی و...انجام می‌دهد.
فارس: تاریخچه و قدمت سوزن‌دوزی به چه سالی برمی‌گردد؟
معقولی: این هنر به زمان هخامنشیان برمی‌گردد، سوزن‌دوزی‌هایی که روی لباس‌های فاخر دربار، تاج شاهان، کلاه و کمربند و نیام پادشاهان از هخامنشیان به بعد رونق پیدا می‌کند، از آن زمان هنرهای زیادی همچون گلابتون‌دوزی، منجوق‌دوزی، مرصع‌دوزی و...رواج داشته که سرمه‌ها، گلابتون و منجوق‌های به کار رفته آن زمان تحت عنوان سیمین و زرین، از نقره و طلا بوده و رونق و شکوفایی چنین هنرهایی نیز بعد از اسلام بوده است.
*کشف استعدادها، در فنی و حرفه‌ای
فارس: آیا برای یادگیری سوزن‌دوزی، غیر از مهارت‌های مادربزرگ و مادرتان سراغ اساتید دیگری هم رفتید؟
معقولی: تا سال ۱۳۷۸ در کاشان زندگی می‌کردم، استاد من در زمینه گلدوزی با چرخ بود ولی در زمینه گلدوزی با دست پیش کسی جز مادربزرگم آموزش ندیدم به دنبال آن با توجه به اینکه گلدوزی‌های جهاز عروس‌ها را می‌دیدم، با نگاه کردن روی گل و گلبرگ‌هایش، ساعت‌ها وقت می‌گذاشتم تا متوجه شوم، چگونه گلدوزی‌اش انجام‌شده و مانندش را بدوزم و به‌تدریج مشتری‌هایم زیاد شد.
ولی وقتی به ملیله‌دوزی، منجوق‌دوزی و مرواریددوزی رسیدم، متفاوت از گلدوزی بود و سعی کردم پیش استاد نیکبخت که خانم مسنی بود در کاشان بروم، پنج جلسه پیش ایشان رفتم و کمکم خودم از دست‌دوخته‌ها کمک می‌گرفتم، سال ۷۹ به دلیل کار همسرم به اصفهان آمدیم، اصفهان شهر غریبی بود و درآمدم را از دست دادم و به مدت شش ماه نتوانستم کاری بکنم، با اداره فنی و حرفه‌ای آشنا شدم، اداره با مشاهده کارهایم و طرز صحبتم گفت: «ما می‌فهمیم تو یک مدرس کاملی» و تا سال ۸۵ به‌صورت حق‌التدریس، مشغول به کار شدم.
فارس: بعد از انقلاب اسلامی چه پیشرفتی در حوزه صنایع دستی مشاهده می‌کنید؟
معقولی: از انقلاب به این طرف، همه این پیشرفت‌ها بود که باعث می‌شد پله‌های ترقی را طی کنم، زیرا استقبال مردم و اشتیاقم، رمق کاری به من می‌داد، زمانی که با فنی حرفه‌ای آشنا شدم، انگیزه من صد برابر شد چون افراد زیادی برای یادگیری مراجعه و ثبت نام می‌کردند و به هنرهای صنایع دستی علاقه داشتند و وقتی این افراد امتحانات را می‌دادند و دیپلم خود را می‌گرفتند، خوشحال بودم.
به دنبال آن وقتی با اداره صنایع دستی در سال ۷۸ آشنا شدم و من را به عنوان فردی که هنرمند رشته سوزن‌دوزی است، ثبت کردند، باعث شد کارهایم را گسترش دهم و وقتی کارهایم را روی میز کارشناسان می‌گذاشتم، برق شادی را در چشمانشان می‌دیدم، انگیزه بیشتری پیدا می‌کردم.
*انگیزه‌های خانم هنرمند، از لطف خدا تا تشویق وزرا
تشویق‌ها، دریافت لوح‌ها، دعوت به نمایشگاه‌های رایگان و افتخاری، ورکشاپ‌ها جلوی وزرا، انگیزه مرا برای کار کردن بیشتر کرد و باعث شد بیشتر شناخته شوم، هنرجوها نیز با دیدن این اتفاق‌ها انگیزه بیشتری پیدا می‌کردند، حضورم در صداوسیما و مستندسازی‌هایی که از طرف اداره میراث و ارشاد و فنی‌حرفه‌ای و ادارات وابسته، می‌شد به من رغبت بیشتری را برای ادامه کار می‌داد و از جایی که هستم راضی‌ام، رونقم از انقلاب به بعد را کمک خدا می‌دانم.
*خالق تلفیق و ترکیب هنرهای صنایع دستی در رشته سوزن‌دوزی
یکی از رازهای موفقیتم این بود که فهمیدم «و ان یکاد...» را اصفهانی‌ها دوست دارند در منازل داشته باشند و با گلدوزی، ملیله‌دوزی و...«بسم الله الرحمن الرحیم» را ترکیب می‌کردم و در سال ۸۳ رئیس اداره میراث مرحوم ادیب با دیدن کارهایم ابلاغی برایم زد تحت عنوان «خالق تلفیق و ترکیب هنرهای صنایع‌دستی در رشته سوزن‌دوزی» آن زمان همه همکاران، یک رشته را جداگانه کار می‌کردند ولی من هنرها را باهم ترکیب کرده بودم و این کار باعث شد، بااینکه این هنر قدیمی بود، جوانان به سمتش جذب شوند، بعدازآن هنر را روی لباس‌ها آوردم.
*هنردرمانی با سوزن‌دوزی
فارس: یکی از کارهایی که شما انجام می‌دهید، هنردرمانی است، چه کسانی در آموزشگاه شما آموزش می‌بینند؟
معقولی: افراد زیادی برای هنرآموزی می‌آیند، از گلپایگان، کرج، همدان، دولت‌آباد و...هنرجو دارم و از استاد دانشگاه، دکتر متخصص تا کودکی که اوتیسم دارد، یکی از برنامه‌های کاری من که رغبت می‌کنم صبح از خانه بیرون بیایم و تا ظهر توی آموزشگاه باشم، این است که می‌توانم قدری از مشکلات مردم را در قالب هنردرمانی حل کنم کما اینکه مشکلات خودم هم حل می‌شود، هنرآموزم می‌گوید با ناراحتی اعصاب و روان مواجهم ولی هیچ قرصی به حالم افاقه نکرده ولی وقتی مشغول این هنر هستم هیچ فکری و خیالی نمی‌کنم و این بهترین درمان است.
وقتی افراد برای آموزش سراغم می‌آیند، مقداری که کارشان خوب شود، درآمد کوچکی را توی دستشان می‌گذارم، گاهی با کمیته امداد و بنیاد شهید همکاری دارم درصدی را که از کمیته امداد می‌گیرم کم است ولی باعث می‌شود افراد عادی به آموزشگاهم بیایند.
تعداد هنرمندان در رشته سوزن‌دوزی سنتی و مدرن که دارای سند و مدرک هستند، به خاطر هزینه‌ها و همکاری‌های دولتی به چهار الی پنج نفر رسیده، سلایق مدیریتی در کشور شخصی است و دروازه‌های مجوز یک‌مرتبه باز شد قبلاً این‌گونه نبود، درست است که باید از جوان‌ها حمایت کرد ولی نه اینکه از کیفیت کاهش پیدا کند.
فارس: سوزن‌دوزی هنر فاخری است که برای روی قبور امامزادگان و امامان نیز استفاده می‌شود. شما برای مقبره امامزادگان کاری انجام دادید؟
معقولی: کتیبه دوزی هنری مربوط به آیات اسما است، هرگونه هنرهای سوزن‌دوزی که با آیات الهی دوخته شود کتیبه دوزی نامیده می‌شود، برای حضرت هلال‌ابن علی(ع) کاشان کتیبه‌دوزی کار کردم که چهار سال طول کشید و هنرهای گلابتون‌دوزی، خس‌دوزی،کمنددوزی، کنگره‌دوزی، کتیبه‌دوزی و ...روی آن انجام شده و رونمایی این اثر را وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی زمانی که به اصفهان آمده بود، انجام داد، وقتی آقای ضرغامی از من پرسیدند: «مشکلی داری؟» به ایشان گفتم، همیشه مکانی را اجاره کرده‌ام و مجبور بودم پول اجاره‌اش را بدهم و الان به جایی رسیده‌ام که به دلیل فشار اقتصادی دلم می‌خواهد مکانی باشد که بتوانم به تدریس، تولید، اشتغال و کارآفرینی خودم تا جایی که رمق دارم، بپردازم و. علی رغم قول وزیر و دستور وی مشکل برطرف نشده است.
زمانی که کرونا شد، قدرت مالی‌ام ضعیف‌تر شد و مجبور شدم، زیرزمینی را برای آموزش به هنرجوهایم اجاره کنم، در حالی که قبلا بهترین مکان را داشتم که یک سالن نمایشگاهم بود و یک سالن کارگاهم، من نمی‌گویم مکانی را به نامم کنید، من می‌گویم تا زمانی که بتوانم اشتغال‌زایی و تولید کنم و آموزش دهم و رمق داشته باشد و با جذب استعداد افراد کار کنم چرا کمکم نمی‌کنید؟
پایان پیام/۶۳۱۲۴/ح
منبع: فارس
کلیدواژه: سوزن دوزی گلدوزی گلابتون رشته سوزن دوزی صنایع دستی کتیبه دوزی روی پارچه حرفه ای آن زمان
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۱۶۴۸۹۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
آغاز کنکور سراسری؛ رقابت ۲۷ هزار و ۲۰۲ نفر برای ورود به دانشگاه در گلستان
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای مرکز گلستان کاشانی نژاد نماینده تام الاختیار سازمان سنجش آموزش کشور در استان گلستان گفت : آزمون داوطلبان گروه‌های علوم ریاضی و فنی و علوم انسانی صبح پنجشنبه ۶ اردیبهشت همزمان با سراسر کشور در ۲۱ حوزه اصلی و ۵۵ حوزه فرعی در استان آغاز شد.
او افزود : آزمون داوطلبان گروه هنر و زبان خارجه هم عصر امروز پنجشنبه و آزمون گروه آزمایشی علوم تجربی صبح فردا جمعه مورخ ۷ اردیبهشت برگزار می‌شود.
کاشانی نژاد گفت : در استان گلستان ۲۷ هزار و ۲۰۲ داوطلب در پنج گروه آزمایشی ثبت نام کرده اند که از این تعداد ۱۷ هزار و ۱۷۷ داوطلب زن (۶۳/۱۵ درصد) و ۱۰ هزار و ۲۵ داوطلب مرد (۳۶/۸۵ درصد) هستند.
وی ادامه داد: در مجموع نسبت به آزمون تیرماه پارسال ۱۵۸۲ نفر افزایش داوطلب در استان داریم.
کاشانی نژاد گفت: تعداد داوطلبان استان به تفکیک گروه‌های آزمایشی در گروه ریاضی ۱۶۱۲ نفر ، در گروه تجربی ۱۲۲۵۶ نفر، در گروه انسانی ۱۰۸۴۲ نفر، در گروه زبان‌های خارجی ۱۷۳۵ نفر و در گروه هنر ۷۵۷ نفر است.
پلمب بیمارستان محب مهر به دلیل کشف حجاب صحت ندارد